یادیارها (Mnemonics) تکنیکهایی هستند که به یادگیرندگان و افراد مختلف کمک میکنند تا اطلاعات بیشتری را بخاطر بسپارند، بخصوص وقتی اطلاعات به شکل فهرستی از ویژگیها، مراحل، قسمتها، گامها و … باشد.
تصویرسازی
در این روش شما برای بخاطر سپردن اسم یا کلمهای آن را با تصویری تداعی میکنید. این راهبرد برای یادگیری معانی لغات یک زبان جدید بسیار کاربرد دارد.
برای مثال، اگر می خواهید معنی کلمه bill به معنی صورتحساب را بخاطر بسپارید، تصور کنید بعد از خوردن غذایی در رستوران، صندوقدار صورتحساب را روی یک بیل باغبانی قرار داده و برای شما می آورد. یا مثلا اگر میخواهید اسم همکار جدیدتان، آقای اسبدوانی را حفظ کنید، میتوانید او را در حالی که روی اسب سوار است و اسبدوانی میکند تصور کنید.
برای تصویر سازی سعی کنید از مثالهای خندهدار، منحصربفرد و مبالغه آمیز استفاده کنید، خودتان در تصویر سازی وجود داشته باشید و از تصاویری استفاده کنید که حرکت داشته باشند. شما میتوانید هر چیزی را تصویرسازی کنید، برای هر اتفاق یا رویدادی. لازم نیست تصویرسازی برای دیگران معنادار باشد و معناداری آن تنها برای خودتان کافیست.
سرواژهسازی
سرواژه تقریبا متدوالترین تکنیکی است که افراد و حتی سازمانها برای یادیاری از آن استفاده میکنند. در این روش شما حرف اول کلماتی را که بخاطر سپردنشان مشکل است کنار هم قرار میدهید. برای بخاطر سپاری بهتر، سعی کنید تا حد ممکن سرواژه ساخته شده معنادار و یا دارای نظم آهنگی و آوایی خاصی باشد. مثلا نزاجا (نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران) و بکفا ( برنامهریزی کامپیوتری فرایند آموزشی) دو نمونه از سرواژهها میباشند.
دستهبندی
در این روش، فهرست طولانی اعداد و یا اطلاعات دیگر را بصورت قطعات کوتاهتر جداسازی میکنیم. دستهبندی با توجه به ویژگیهای شناختی و ذهنی افراد میتواند منحصربفرد باشد. برای مثال یک شماره کارت 16 رقمی را بصورت 5507-2552-224-2811 (دستههای چهار رقمی) میتوان حفظ کرد.
یا اگر قرار است برای خرید به بازار میوه و تره بار بروید برای بخاطرسپاری همۀ اقلام مورد نیاز بهتر است در ذهنتان سه گروه سبزیجات، میوهجات و صیفیجات تشکیل داده و مواردی که باید بخرید را در هر یک از این گروهها قرار دهید.
مکانیابی
در این روش ابتدا یک مکان کاملا آشنا را در ذهن خود مجسم کنید(مثلا منزل خودتان)، سپس هر کدام از اطلاعاتی را که میخواهید یادسپاری کنید در چندین نقطه مشخص منزل خود قرار دهید (مثلا روی میز، تختخواب، میز ناهارخوری، راهرو و…)، سپس برای یادآوری، منزل خود را تصویر سازی کرده و اطلاعات را در حالی که در ذهن خود در منزل قدم میزنید، متناسب با جای هرکدام یادآوری کنید.
جمله سازی
در روش جمله سازی حروف اول کلمات مورد نظر را برای حفظ کردن به یک کلمه تبدیل کرده و با آن کلمات جمله سازی میکنیم. مثلا به این جمله دقت کنید: «پدرم کار داشت دیروز رفت یزد». این جمله برای به یاد سپردن واحد پول کشورهاست. این واحد های پولی به ترتیب پوند، کرون، دلار، دینار، روبل و ین هستند.
زمانی که نمیتوان برای بخاطر سپردن نامها یا مراحل از سرواژه های مناسب استفاده کرد، جمله سازی تکنیک مناسبی است.
آهنگ یا قافیه سازی
شما میتوانید جملات یا اطلاعاتی را که یادداری و یادگیری آنها مشکل است، بصورت آواز بخوانید و یا سعی کنید آن را بصورت شعر درآورید. برای مثال، اسامی 5 عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل را میتوانیم بصورت زیر حفظ کنیم:
اونایی که هر روز میگن وتو وتو کین کین؟… آمریکا و روسیه و چینن ، فرانسه و انگلیسن.
همچنین اگر آن را با صدای بلند و آوازگونه نیز بخوانیم، حفظ کردن و یاددسپاری آن آسانتر میشود.