بازی‌های فکری برای افراد 50+ سال

بازی‌های فکری برای سالمندان نه تنها می‌توانند جالب و سرگرم‌کننده باشند، بلکه می‌توانند حافظه، مهارت‌های زندگی روزمره و سلامت کلی روان را بهبود ببخشند.

ورزش کردن ذهن برای فعال نگه داشتن آن به اندازه حفظ آمادگی جسمانی در سنین بالا اهمیت دارد. در طول زندگی، مغز ما مسئول شاد نگه داشتن ما است و با افزایش سن، سلامت روان اغلب بخش مهمی از توانایی زندگی مستقل را تشکیل می‌دهد.

برای اطمینان از اینکه مغز به بهترین شکل ممکن کار می‌کند، ذهن باید هر روز به چالش کشیده شود. خوشبختانه، به لطف بازی‌ها و فعالیت‌های ساده‌ای که هرکسی در هر کجا می‌تواند از آن‌ها لذت ببرد، ورزش مغز می‌تواند سرگرم‌کننده و آسان باشد.

ما 21 مورد از بهترین بازی‌ها و فعالیت‌های آموزشی آزمایش شده در حوزه سلامت مغز را که مخصوصاً برای افراد مسن مناسب هستند و مطمئناً سرگرم کننده و مؤثر خواهند بود معرفی خواهیم کرد.

1. هنر و صنایع دستی برای فعال نگه داشتن مغز و حفظ چابکی دست

برای افراد مسن‌تر، ساختن اشیاء نه تنها روشی عالی برای استفاده از تخیل است، بلکه می‌تواند به حفظ مهارت دست‌ها و انگشتان، در حین ساخت وسایل خاص برای خانه یا هدایایی برای دوستان و خانواده کمک کند. ساخته‌های هنری و صنایع دستی نباید حتما پیچیده یا گران باشند. چرا با کولاژ کاغذی قابی برای عکس های قدیمی یا با وسایل بافتنی برای نوزادان جدید چیزی درست نکنید؟

2. مغز را با معماهای کلمات فعال نگه دارید

پازل‌ها و جدول‌های کلمات یک چالش لذت بخش است که می‌تواند مغز را به وجد بیاورد. حتی اگر همه معماهای یک پازل حل نشوند، صرفاً تلاش برای یافتن پاسخ، کار با افراد دیگر و تلاش کردن، دقیقا همان چیزی است که باعث حفظ سلامت مغز می‌شود.

3. دبرنا

دبرنا یا بینگو یک بازی سرگرم‌کننده و آسان است که می‌تواند در گروه‌های بزرگ و کوچک انجام شود. این بازی یکی از رایج‌ترین فعالیت‌های سالمندانی است که در خانه‌های مراقبتی زندگی می‌کنند یا در مراکز روزانه حضور می‌یابند و به راحتی می‌توان آن را در داخل یا خارج از خانه اجرا کرد. دبرنا نه تنها سرگرم کننده است، بلکه مزایای زیادی برای سلامتی سالمندان دارد.

به عنوان مثال، دبرنا می‌تواند به تحریک سه حس کلیدی کمک کند: شنوایی (هنگام فراخوانی اعداد)، لمس (استفاده از خودکار برای ضربه زدن و نگه داشتن کارت)، و بینایی. همچنین دبرنا یک فعالیت اجتماعی عالی است که می تواند به کاهش تنهایی و افزایش حس خوب سالمندان کمک کند.

4. بازی‌های آنلاین سرگرم کننده و تعاملی

صدها بازی تقویت کننده مغز به صورت آنلاین موجود است که می‌تواند به تقویت حافظه و بهبود سلامت روان در سالمندان در داخل و خارج از خانه کمک کند. حتی برای افرادی که آشنایی کمی با تکنولوژی دارند، بازی‌های آنلاین به راحتی پیدا می‌شوند، در دسترس و سرگرم‌کننده هستند. برخی از این بازی‌ها را می‌توان در حالت چند نفره نیز بازی کرد.

برای دانلود بازی چلچلی اینجا کلیک کنید.

5. پازل‌های منطقی برای کمک به تفکر خلاق و خارج از چارچوب

معماهای منطقی یک فعالیت هیجان انگیز اند که برای آزمایش توانایی افراد در استفاده از اطلاعات ارائه شده به آنها و رسیدن به یک پاسخ منطقی طراحی شده‌اند. پازل‌های منطقی به شما امکان می‌دهند خارج از چارچوب فکر کنید، راه حل‌های جدیدی ایجاد کنید و همچنین می‌توانند به تقویت خاطرات کمک کنند.

پازل‌های منطقی برای افراد مسن ایده آل هستند زیرا تفکر جانبی را امکان پذیر می‌کنند و می‌توانند به راه اندازی مسیرهای عصبی که احتمالاً از زمان بازنشستگی خاموش بوده‌اند، کمک کنند. تفکر جانبی روشی برای حل مسائل با استفاده از رویکرد غیرمستقیم و خلاقانه از طریق استدلال است. شما می‌توانید کتاب‌های معمای منطقی را به صورت آنلاین یا در بیشتر کتاب‌فروشی‌های خوب پیدا کنید.

6. ساختن پازل برای تحریک مغز

برای بسیاری، پازل ممکن است اولین بازی آموزشی مغز باشد که انجام داده‌اند. با این حال، با افزایش سن، ممکن است فراموش کنیم که پازل چقدر در تحریک مغز موثر است. یکی دیگر از فواید پازل‌ها این است که با کاهش فشار خون و کاهش سرعت تنفس به افراد مسن کمک می‌کند تا آرام شوند. برخی حتی حل پازل را به عنوان نوعی مدیتیشن می‌بینند – ایده آل برای افراد مسن با ذهن‌های شلوغ!

7. تکالیف تقویت حافظه و توجه برای افراد مسن

در اینجا چند بازی معرفی خواهیم کرد که حافظه و توجه را هدف قرار می‌دهند – مهارت‌های ضروری که درصورت غفلت از آن ها، از دستشان می دهیم:

الف. برای هر حرف اسم کوچک خود دو شی نام ببرید. تا پنج شی این کار را ادامه دهید، سعی کنید هر بار از موارد مختلفی استفاده کنید.

ب. ماه‌های سال را به ترتیب حروف الفبا بگویید.

ج. هر جا که هستید به اطراف نگاه کنید و در عرض دو دقیقه سعی کنید پنج چیز قرمز را که در جیب شما جا می‌شود و پنج شی آبی که خیلی بزرگ هستند را پیدا کنید.

8. سودوکو برای سالمندان

سودوکو یک بازی مغزی عالی برای افراد در هر سن و هر سطح توانایی است. به عبارت ساده، سودوکو یک بازی منطقی است که شامل حل مسئله و جستجوی الگوهای اعداد است. مهارت‌های توسعه‌یافته در این بازی به بزرگسالان مسن‌تر کمک می‌کند پیامدهای تصمیم‌هایی را که هر روز در دنیای واقعی با آن‌ها مواجه می‌شوند، بهتر ارزیابی کنند. از آنجایی که سودوکو یک چالش است، تکمیل آن می‌تواند برای فرد حس موفقیت ایجاد کند که دستیابی به آن در سایر فعالیت‌ها در زندگی واقعی دشوار است.

9. شطرنج برای تقویت مهارت های برنامه ریزی در افراد مسن

شطرنج قرن‌هاست که وجود دارد، اما اغلب به عنوان یک بازی که می‌تواند سلامت مغز و روان را تقویت کند، نادیده گرفته می‌شود. شطرنج، یک بازی تقویت کننده استراتژی، برنامه‌ریزی و تفکر خارج از چارچوب است – به زبان ساده، این یک فعالیت عالی برای تمام سنین است.

برخی از افراد ممکن است از شطرنج اجتناب کنند و فکر کنند که برای بازی کردن باید نابغه باشند، اما اینطور نیست! شگفت انگیز است که بازی شطرنج پس از چند ماه بازی کردن، حتی می‌تواند به افزایش ضریب هوشی شما کمک کند. اگر تنها هستید یا نیاز به کسب مهارت بیشتری دارید می‌توانید شطرنج را به صورت آنلاین بازی کنید. مزیت نهایی، که به ویژه برای افراد مسن که در تمرکز مشکل دارند مفید است، این است که شطرنج می‌تواند به افزایش تمرکز کمک کند.

10. بازی برای افراد مسن که مبتلا به زوال عقل هستند

بازی‌هایی که مغز را تحریک می‌کنند می‌توانند به کاهش سرعت پیشرفت زوال عقل کمک کنند. در اینجا چند بازی برای آموزش مغز افراد مسن مبتلا به زوال عقل آورده شده است:

بازی ماز چوبی: یک بازی سرگرم کننده دستی که به تحریک مغز افراد در مراحل اولیه و پیشرفته زوال عقل کمک می‌کند.

بازی فکری پنتاگو: این بازی تمرین ذهنی خوبی برای سالمندان بوده و می‌تواند موجب تقویت حافظه، بهبود تصمیم گیری، قابلیت تفکر منطقی، تحلیل و حل مسئله در آنان شود.

بازی فکری اسکربل: بازی اسکربل یک بازی ساخت کلمات بسیار جذاب است که بصورت گروهی هم قابل اجرا می‌باشد. این بازی می‌تواند ورزش مفیدی برای مغز افراد در همه سنین و بخصوص سالمندان باشد.

11. بازی شناسایی گیاهان برای افراد مسن

برای همه افراد مسن، بیرون رفتن و گردش عامل مهمی برای حفظ تندرستی است. هوای تازه می‌تواند مغز را تحریک کند و انجام بازی شناسایی گیاهان می‌تواند به افزایش مزایای ذهنی بیرون رفتن کمک کند.

12. بازی سینی سرو برای تقویت حافظه کوتاه مدت در افراد مسن

با افزایش سن، به خاطر سپردن چیزها سخت‌تر می‌شود. حافظه کوتاه‌مدت اغلب تحت تأثیر سن قرار می‌گیرد، که می‌تواند بر فعالیت‌های روزمره مانند خرید غذا و کارهای خانه تأثیر بگذارد. بنابراین بسیار مهم است که آن را آزمایش کنید و هر روز مغز را به چالش بکشید.

یک فعالیت سرگرم کننده که می‌تواند حافظه کوتاه مدت را تقویت کند “بازی سینی سرو” است. یک سینی و مجموعه‌ای از اقلام تصادفی از وسایل خانه را آماده کنید. اقلام را روی سینی قرار دهید و به اقلام نگاهی بیندازید، سپس آنها را با یک پارچه بپوشانید. سپس از کسانی که در حال بازی هستند بخواهید همه موارد را به خاطر بیاورند – ببینید چه کسی می‌تواند اقلام بیشتری به خاطر بیاورد.

13. کتاب‌های داستانی بخوانید و داستان را بازگو کنید

خواندن یک فعالیت فراگیر است که علاوه بر تقویت مهارت‌های شناختی و تقویت واژگان از دست رفته، می‌تواند به کاهش احساس انزوا در افراد مسن کمک کند. یکی از راه‌های فوق العاده برای افزایش فواید خواندن این است که از فرد مسن بخواهید پس از اتمام کتاب، داستان را به شیوه‌ای خلاصه برای دیگران بازگو کند. این نه تنها جنبه اجتماعی فعالیت را افزایش می‌دهد، بلکه تضمین می‌کند که مهارت‌های حافظه نیز توسعه یابند.

14. با بازی لیست خرید، ذهن را تمرین دهید

بازی‌های حافظه نه تنها به افراد مسن کمک می‌کند تا حافظه را بهبود بخشند، بلکه می‌توانند احساس تنهایی را نیز کاهش دهند. به چالش کشیدن ذهن با یک بازی داستان خرید یک فعالیت سرگرم کننده است که واقعاً مهارت‌های حافظه و همچنین تعامل اجتماعی را افزایش می‌دهد.

به سادگی گروهی از سالمندان را دور هم جمع کنید و از آنها بخواهید در یک دایره بنشینند. نفر اول با گفتن این جمله شروع می‌کند: «به سوپرمارکت رفتم و کمی مرغ خریدم». نفر بعدی آن عبارت را تکرار می‌کند و یک مورد از خود اضافه می‌کند: “من به سوپرمارکت رفتم و کمی مرغ و مقداری برنج خریدم”. این کار تا زمانی ادامه می‌یابد که به نفر اول بازگردد، که پس از آن باید دوباره کل لیست را بگوید. بازی را می‌توان برای دورهای متعدد اجرا کرد، تا زمانی که هیچ کس نتواند همه موارد را به خاطر بسپارد. سرگرم‌کنندگی این بازی برای همه افراد درگیر تضمین شده است.

15. برای تقویت مغز افراد مسن، بازی‌های ویدیویی انجام دهید

بسیاری ممکن است فکر کنند بازی‌های ویدیویی فقط برای جوانان هستند، اما این بازی‌ها می‌توانند فعالیتی عالی برای سالمندان نیز باشند. تحقیقات نشان می‌دهد که بازی‌های سه بعدی مانند سوپر ماریو ممکن است بطور ویژه برای افراد مسن مفید باشند، زیرا به پاسخ‌های سریع، برنامه‌ریزی و حافظه‌ برای استفاده از کلیدها نیاز دارند.

بازی‌های رایانه‌ای همچنین مستلزم یادگیری مهارت‌های جدید بازیکن هستند، چیزی که می‌تواند به تضمین سلامت شناختی بلندمدت در افراد مسن کمک کند و همچنین حس موفقیت را به همراه خواهد داشت.

16. فعالیت‌های داوطلبانه برای افراد بالای 50 سال

هیچ دلیلی وجود ندارد که کارهای داوطلبانه فقط مختص جوانان باشد. مهم نیست که یک فرد چقدر سن یا چقدر توانایی دارد، فعالیت‌های داوطلبانه‌ی قابل اجرا برای همه وجود دارد – مثلا مطالعه با کودکان، مراقبت از حیوانات خانگی، و کمک در کار‌های خیریه. کارهای دواطلبانه نه تنها به افراد اجازه می دهد تا در جهان تغییر ایجاد کنند، بلکه خود آنها را نیز به‌طور شگفت انگیزی تغییر می‌دهد!

علاوه بر احساس خوشبختی، کار داوطلبانه می‌تواند انزوای اجتماعی را کاهش دهد و امکان توسعه مهارت‌های جدید را فراهم کند. یک جست‌وجوی سریع آنلاین نشان می‌دهد که چقدر فرصت‌های داوطلبانه برای افراد مسن وجود دارد.

17. بازی تطبیق کارت

فراموش کردن چیزهایی که در یخچال است یا دلیل رفتن شما به اتاق، لحظات آزاردهنده فراموشی است که همه ما از آن رنج می‌بریم. با این حال، برای یک فرد مسن، این لحظات می‌‌تواند مکرر و خسته کننده شود و انجام فعالیت‌های روزانه را دشوار کند.

بازی تطبیق کارت یک فعالیت عالی برای افزایش مهارت‌های حافظه در تمام سنین است. می‌توان آن را به تنهایی یا با گروهی از دوستان بازی کرد. تنها چیزی که نیاز است یک بسته کارت و یک میز است. کارت‌ها رو به پشت گذاشته می‌شوند و هر بازیکن در نوبت خود، دو کارت را با هم برمی‌گرداند. اگر کارت‌ها مطابقت داشته باشند، آن جفت را نگه می‌دارد و به بازی خود ادامه می‌دهند و کارت‌های بیشتری را برمی‌گرداند؛ اگر در جفت کردن کارت‌ها ناموفق باشد، نوبت بازیکن بعدی است. برنده فردی است که بیشترین جفت را به درستی تطبیق داده باشد.

18. بازی‌های سرگرم کننده قابل اجرا در مهمانی برای افراد مسن

همه ما فارغ از سنی که داریم، عاشق مهمانی و جشن هستیم. برخی از بازی‌های مهمانی ممکن است با افزایش سن دشوار شوند، اما بازی‌های زیادی وجود دارند که هم لذت‌بخش هستند و هم می‌توانند مهارت‌های لازم برای زندگی شاد و سالم را تا سنین بالاتر تقویت کنند.

Partners in Pen یک بازی مهمانی بسیار عالی است که فقط به یک خودکار و مقداری کاغذ نیاز دارد. هر گروه به دو قسمت تقسیم می‌شود که نفر اول یک قلم و مقداری کاغذ دارد و نفر دوم یک لیست یا کیسه‌ای از اقلام دارد. سپس شخص دوم به توصیف یک شی می‌پردازد و شخص اول باید آن را بکشد. هدف بازی برای نفر اول این است که قبل از تکمیل تصویر حدس بزند که چه چیزی می‌کشد. این یک بازی عالی برای متفکران خلاق است.

19. در سنین بالا با تمرینات ترکیبی جسمی و ذهنی تیزبین بمانید

برای افراد مسنی که هنوز فعال هستند، رقصیدن می‌تواند یک فعالیت سالم باشد که به دلیل یادگیری مراحل و روال‌های جدید، مغز را به چالش می‌کشد. رقص همچنین یک سرگرمی درمانی است که می‌تواند انزوای اجتماعی را کاهش ، آرامش را افزایش و فشار خون را کاهش دهد. کلاس‌های رقص زیادی وجود دارد که مخصوص افراد مسن طراحی شده است، و حتی کلاس‌های رقص روی صندلی برای کسانی که قادر به ایستادن نیستند نیز وجود دارد.

20. مهارت‌های ذهنی را با اپلیکیشن‌های آموزش مغز بالا ببرید

می‌توانید برنامه‌های آموزش مغز را مستقیماً در تلفن همراه یا تبلت دانلود کنید تا افراد مسن بتوانند در هر زمان و هر کجا که می‌خواهند مغز خود را تمرین دهند. این برنامه‌ها برای بهبود مهارت‌های دیداری-فضایی، حل مسئله و تمرکز مفید هستند.

برنامه‌های زیادی در دسترس هستند، از بازی‌های بسیار ساده کار با کلمات گرفته تا برنامه‌های پیچیده‌تر با فعالیت‌های مختلف. بسیاری از برنامه‌ها رایگان هستند و استفاده از آنها آسان است. یکی از انواع این برنامه‌ها چلچلی است که مناسب افراد میانسال و سالمند و به زبان فارسی طراحی شده است.

21. هرگز برای یادگیری یک زبان جدید آنقدر پیر نیستید!

همان‌طور که پیر می‌شویم مغز ما نیز پیر می‌شود، اما می‌توان با به چالش کشیدن آن، سلامت مغز را افزایش داد و تأثیرات پیری را کم کرد. یادگیری یک زبان جدید یکی از بهترین راه‌ها برای انجام این کار است. علاوه بر کلاس‌های زبان حضوری، کلاس‌های زبان آنلاین و کتاب‌های صوتی نیز گزینه‌های مناسبی هستند.

یادگیری زبان با دوستان و بصورت گروهی بهتر است و آن را به یک فعالیت عالی برای تقویت مهارت‌های اجتماعی در افراد مسن تبدیل می‌کند. برخی ممکن است به دلیل چالش‌ها و سختی، یادگیری زبان جدید را به تعویق بیندازند، اما اهمیتی ندارد که فرد مسن قادر به یادگیری بخش‌هایی از واژگان نباشد – حتی یادگیری فقط چند کلمه باعث حرکت فک و بهبود سلامت روان می‌شود.

نتیجه‌گیری

فعال نگه داشتن ذهن در سنین بالا ضروری است. همانطور که اشاره کردیم، راه‌های زیادی برای انجام آن وجود دارد، از بازی‌ها و برنامه‌های آنلاین گرفته تا فعالیت‌های خارج از منزل و رقص.

برای افراد مسن‌تر، تمرینات مرتبط به سلامت مغز، باید تا حد امکان انجام شود تا حداکثر فواید ممکن را به دست آورند، اما تأثیرات مثبت را حتی می‌توان در یک دوره بسیار کوتاه نیز مشاهده کرد. یک مطالعه اخیر نشان داد که سالمندانی که پنج تا شش هفته به طور مداوم تمرینات مغزی مانند تمرینات حافظه و پازل اعداد را انجام دادند، بهبودهایی را در سلامت روان خود در زمینه‌های حافظه، استدلال و پردازش اطلاعات تجربه کردند. اثرات این تمرینات حداقل پنج سال به طول انجامید.

در تایید این ادعا، تحقیقات دیگری توسط کالج کینگ لندن انجام شد، که نشان می‌داد در نتیجه تمرین، مغز پیشرفت‌ زیادی در انجام کارهای روزانه و حافظه پیدا می‌کند.

انجام بازی‌های فکری می‌تواند به کاهش و کندشدن روند اثرات منفی ناشی از پیری مغز کمک کند و چندین سال خوب دیگر را به زندگی اضافه کند. مطالعات اخیر نشان داده است که شما فقط با روزانه پنج دقیقه پرداختن به پازل‌ها یا بازی‌های تقویت کننده مغز می‌توانید به طور قابل توجهی سلامت روان‌تان را افزایش دهید. پس فعال باشید، ذهن‌تان را به چالش بکشید و از بازی‌ها لذت ببرید!