سالمندی چیست؟
طول عمر مردم در سراسر جهان بیشتر شده است. امروزه انتظار می‌رود بیشتر مردم تا دهه شصت و بعد از آن زندگی کنند. تا سال 2030، از هر 6 نفر در جهان، 1 نفر 60 سال یا بیشتر خواهد داشت. در این زمان، سهم جمعیت ۶۰ساله و بالاتر از 1 میلیارد نفر در سال 2020 به 1.4 میلیارد نفر افزایش خواهد یافت. تا سال 2050، جمعیت افراد ۶۰ساله و بالاتر در جهان دوبرابر خواهد شد (2.1 میلیارد). پیش‌بینی می‌شود تعداد افراد ۸۰ساله یا بیشتر بین سال‌های 2020 تا 2050 سه برابر شود و به 426 میلیون نفر برسد.
تعریف سالمندی
سالمندی یک فرایند تغییر تدریجی، مداوم و طبیعی است که از اوایل بزرگسالی شروع می‌شود. سالمندی با تغییراتی در فرایندهای زیستی، فیزیولوژیکی، محیطی، روانی، رفتاری و اجتماعی همراه است. در اوایل میان‌سالی، بسیاری از عملکردهای بدن به تدریج رو به افول می‌روند. افراد در سن خاصی پیر یا مسن نمی‌شوند. به طور سنتی، سن 65 سالگی به عنوان آغاز سالمندی در نظر گرفته می‌شود.
در سطح بیولوژیکی، پیری ناشی از تأثیر تجمع طیف گسترده‌ای از آسیب‌های مولکولی و سلولی در طول زمان است. این مسئله منجر به کاهش تدریجی ظرفیت جسمی و ذهنی، افزایش خطر ابتلا به بیماری و در نهایت مرگ می‌شود. این تغییرات فقط با سن افراد در سال مرتبط هستند. تنوع مشاهده شده در سنین بالاتر تصادفی نیست. فراتر از تغییرات بیولوژیکی، پیری اغلب با تغییرات دیگر زندگی مانند بازنشستگی، بیماری و تجربه سوگ دوستان و عزیزان همراه است. همچنین، افت عملکرد بدن که بخشی از سالمندی است، گاهی شبیه به افت عملکردی ناشی از یک اختلال است. به عنوان مثال، با افزایش سن، کاهش خفیف در عملکرد ذهنی تقریباً همه گیر و امری طبیعی است. این افت عملکرد ذهنی شامل افزایش مشکل در یادگیری زبان‌های جدید، کاهش دامنه توجه و افزایش فراموشی است. در مقابل، کاهشی که در زوال عقل رخ می‌دهد بسیار شدیدتر است. به عنوان مثال، افرادی که به طور معمول در حال پیر شدن هستند ممکن است چیزها را به اشتباه بیاورند یا جزئیات را فراموش کنند، اما افرادی که زوال عقل دارند کل رویدادها را فراموش می‌کنند. افراد مبتلا به زوال عقل همچنین در انجام کارهای عادی روزانه (مانند رانندگی، آشپزی و امور مالی) و درک محیط از جمله دانستن اینکه چه سالی است و کجا هستند، مشکل دارند؛ بنابراین، زوال عقل یک اختلال در نظر گرفته می‌شود، حتی اگر در اواخر عمر شایع باشد.
تغییرات نرمال با افزایش سن
مردم اغلب از خود می‌پرسند که آیا آنچه با افزایش سن تجربه می‌کنند طبیعی است یا غیرطبیعی. اگرچه تغییرات ناشی از افزایش سن در افراد تا حدودی متفاوت است، اما برخی تغییرات ناشی از فرآیندهای درونی، یعنی خود پیری است. بنابراین، چنین تغییراتی اگرچه نامطلوب است، اما طبیعی تلقی می‌شود. در واقع این تغییرات در هر کسی که به اندازه کافی طولانی زندگی می‌کند رخ می‌دهد، یعنی قابل انتظار و اجتناب ناپذیر هستند. به عنوان مثال، با بالا رفتن سن افراد، عدسی چشم ضخیم می‌شود، سفت می‌شود و توانایی تمرکز بر روی اشیاء نزدیک (اختلالی به نام پیرچشمی) کاهش می‌یابد. این تغییر تقریباً در همه افراد مسن رخ می‌دهد. بنابراین پیرچشمی امری طبیعی در نظر گرفته می‌شود.
بیماری‌های شایع مرتبط با افزایش سن
بیماری‌های شایع در سنین بالاتر شامل کم شنوایی، آب مروارید و عیوب انکساری، درد پشت و گردن و آرتروز، بیماری مزمن انسدادی ریه، دیابت، افسردگی و زوال عقل است. با بالا رفتن سن افراد بیشتر احتمال دارد چندین بیماری را هم‌زمان تجربه کنند.
سالمندی سالم
منظور از پیری سالم به تعویق انداختن یا کاهش اثرات نامطلوب پیری است. اهداف سالمندی سالم، حفظ سلامت جسمی و روانی، اجتناب از اختلالات، و فعال و مستقل بودن است. برای اکثر مردم، حفظ سلامت عمومی با افزایش سن به تلاش بیشتری نیاز دارد. داشتن برخی عادات سالم می‌تواند در این مسیر کمک کننده باشد، مانند:
- پیروی از یک رژیم غذایی مغذی
- به طور منظم ورزش کنید
- فعال ماندن از نظر ذهنی
هرچه زودتر فرد این عادات را ایجاد کند، بهتر است. با این حال، هرگز برای شروع دیر نیست. به این ترتیب، افراد می‌توانند تا حدودی بر اتفاقاتی که با افزایش سن برایشان می‌افتد، کنترل داشته باشند.
